AYOLLAR SALOMATLIGIDA ENDOKRIN KASALLIKLAR PROFILAKTIKASINING IJTIMOIY-PSIXOLOGIK OMILLARI

Mualliflar

  • Nozima Fayziyeva

Kalit so'zlar

https://doi.org/10.47390/Med-pro/v3i7y2025/N01

Kalit so'zlar

ayollar salomatligi, endokrin kasalliklar, profilaktika, psixologik omillar, ijtimoiy muhit, stress, sog‘lom turmush tarzi, psixoprofilaktika, tibbiy-ma’rifiy faoliyat

Annotasiya

Mazkur maqolada ayollar salomatligini mustahkamlashda endokrin kasalliklar profilaktikasining ijtimoiy-psixologik omillari tahlil qilinadi. Endokrin tizim faoliyatining buzilishi ko‘plab psixososial, ekologik va hayot tarzi bilan bog‘liq omillar natijasida shakllanishi mumkinligi asoslab beriladi. Tadqiqotda ayollar orasida stress, noto‘g‘ri ovqatlanish, gormonal disbalans, reproduktiv muammolar va ijtimoiy bosim kabi omillarning endokrin sog‘liqqa ta’siri o‘rganilgan. Maqolada shuningdek, sog‘lom turmush tarzini shakllantirish, psixoprofilaktika, tibbiy-ma’rifiy faoliyat va psixologik maslahat tizimining ayollar endokrin salomatligini mustahkamlashdagi o‘rni ilmiy asosda yoritilgan. Muallif tomonidan ijtimoiy-psixologik yondashuvga asoslangan kompleks profilaktika modeli taklif etilib, ayollar sog‘lig‘ini saqlashda psixologik madaniyat va sog‘lom hayot qadriyatlarini rivojlantirishning ahamiyati asoslab berilgan

Manbalar

1. Selye H. The Stress of Life. – New York: McGraw-Hill, 1956.

2. Lazarus R.S., Folkman S. Stress, Appraisal, and Coping. – New York: Springer, 1984.

3. Engel G.L. The Need for a New Medical Model: A Challenge for Biomedicine. – Science, 1977, №196(4286), pp. 129–136.

4. Becker M.H. Health Belief Model and Personal Health Behavior. – New Jersey: Slack Inc., 2008.

5. Ryan R.M., Deci E.L. Self-Determination Theory and the Facilitation of Intrinsic Motivation, Social Development, and Well-Being. – American Psychologist, 2000, №55(1), pp. 68–78.

6. Bandura A. Self-Efficacy: The Exercise of Control. – New York: W.H. Freeman, 1997.

7. Nolen-Hoeksema S. Women Who Think Too Much: How to Break Free of Overthinking and Reclaim Your Life. – New York: Henry Holt, 2012.

8. World Health Organization. Global Report on Women’s Health and Noncommunicable Diseases. – Geneva: WHO Press, 2021.

9. Назарова Н.К. Психологическая культура и женское здоровье. – Ташкент: Fan, 2020.

10. Юлдашева М.Р. Социальные и психологические факторы эндокринных нарушений у женщин. – Самарканд: SamMI Press, 2021.

11. Семенова Е.В. Психологические аспекты эндокринных расстройств. – Москва: Медицинская психология, 2019.

12. Mirzaev Sh. Ayollar salomatligini mustahkamlashda psixoprofilaktika va ijtimoiy qo‘llab-quvvatlash tizimining roli. – O‘zbekiston tibbiyot jurnali, 2023, №2, 45–53-betlar.

13. EU Health Strategy 2020. Health and Well-Being of Women in Europe. – Brussels: European Commission, 2020.

14. Sapolsky R.M. Why Zebras Don’t Get Ulcers. – New York: Henry Holt, 2004.

15. Ryff C.D. Happiness Is Everything, or Is It? Explorations on the Meaning of Psychological Well-Being. – Journal of Personality and Social Psychology, 1989, №57(6), pp. 1069–1081.

16. Holmes T.H., Rahe R.H. The Social Readjustment Rating Scale. – Journal of Psychosomatic Research, 1967, №11, pp. 213–218.

17. WHO. Health-Promoting Lifestyle Profile (HPLP-II). – Geneva: WHO, 1995.

18. Rean A.A. Psixodiagnostika lichnosti. – Sankt-Peterburg: Piter, 1999.

19. Namazova N.K. Tibbiy-ma’rifiy faoliyatning ayollar endokrin salomatligidagi o‘rni. – Pedagogika va Psixologiya jurnali, 2020, №4, 37–44-betlar.

20. World Health Organization. Endocrine Disruptors and Women’s Health. – Geneva: WHO, 2019.

##submission.downloads##

Nashr qilingan

2025-11-01

Qanday ko'rsatish

Fayziyeva , N. (2025). AYOLLAR SALOMATLIGIDA ENDOKRIN KASALLIKLAR PROFILAKTIKASINING IJTIMOIY-PSIXOLOGIK OMILLARI. MP, 3(7), 5–11. https://doi.org/10.47390/Med-pro/v3i7y2025/N01